ساختاری نو

جلوه‌ای از امامت در آینه صحیفه

در سخنان پیشوایان دین حقوق متقابل امت، یا وظایف امام در برابر امت و مسئولیت مردم در قبال امام مطرح شده است.

دعا‌های صحیفه نیز از این حقیقت با بیان مخصوص خود - که همان شیوه ابراز حقایق در قالب نیایش است - یاد کرده و امام سجاد علیه‌السلام در این باره چنین فرموده است:

خداوندا! دل ولی خود را درباره دوستانت نرم کن، و دستش را بر دشمنانت گشوده ساز، و مهربانی و رحمت و عطوفت و شفقتش را بما ارزانی دار، و چنان کن که ما از شنوندگان و مطیعان او شویم، و در راه رضایش پوینده و در نصرت او و دفاع از او یاری کننده باشیم و به این وسیله بسوی تو و پیغمبرت که رحمت‌هایت ای بار خدای بر او و آلش باد تقرب جوییم.(صحیفه سجادیه، دعای 47، بخش 63)

در این بخش از دعای صحیفه بصورت ضمنی ارزش‌های رهبری در مدیریت نیروی انسانی و جامعه اسلامی یادآوری شده و نرم‌خویی و دشمن ستیزی و مهربانی نسبت به مردم مورد تصریح قرار گرفته است. از سوی دیگر وظایف مردم در برابر امام عادل و مصلح خیرخواه نیز بر شمرده شده است:

• لزوم حرف شنوی و اطاعت از او در برنامه‌های اجتماعی و حکومتی همانند برنامه های دینی
• لزوم جلب رضایت و خشنودی امام.
• لزوم یاری امام و دفاع از حریم وی.

همچنین می‌توان نتیجه گرفت که اطاعت و حمایت از امام، خود دارای پاداش و ارزش دینی و مایه تقرب به خداست.

در فراز دیگری از صحیفه می‌خوانیم:

پروردگارا، رحمت فرست بر پاکیزه‏تران از اهل بیت او که ایشان را برای قیام به امر خود برگزیده‌ای، و خزانه داران علم، و نگهداران دین، و جانشینان خویش در زمین، و حجتهای خویش بر بندگان خود قرار داده‌ای. (صحیفه سجادیه، دعای 47، بخش 56)

امام سجاد علیه‌السلام در این عبارت به چند نکته اساسی تصریح کرده است:

• الهی بودن منصب و مقام ائمه معصومین علیهم‌السلام.
• ویژگی ائمه و معصومین در میان خاندان پیامبر و این که همه خویشاوندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از مرتبه طهارت و عصمت برخوردار نبوده‌اند.
• معصومین علیهم‌السلام از خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، پس از آن حضرت پاسدار دین و ارزشهای معنوی هستند.
• معصومین علیهم‌السلام علاوه بر رهبری معنوی، در نظام اجتماعی نیز برخوردار از مقام خلافت الهی هستند و تا زمانی که آنان در میان امت هستند، رهبری دین و دنیای مردم، حق دیگران نیست.

ترابی، احمد، کتاب امام سجاد علیه‌السلام جمال نیایشگران، بااندکی تصرف