چرا امامان از علم غیب استفاده نمی‌کردند؟

آیا امامان معصوم -که سلام و درود خدا برآنان باد- علم غیب داشتند؟

آیا آنان از اخبار گذشته و آینده با خبر بودند؟

اگر همه چیز را می‌دانستند چرا مطابق آن عمل نمی‌کردند؟

چرا از برخی اتفاقات، با آنکه از قبل آن را می‌دانستند، جلوگیری نمی‌کردند؟

چرا...؟

* * * * *

معصوم به اذن خدا از غیب با خبر بوده و از هرآنچه که در مصالح امّت اسلامی دخالت دارد، آگاه است. با این همه باید به چند نکته توجه داشت:

1- علم غیب تکلیف‌آور نیست؛ یعنی اگر انسان از راه شرایط حجیّت¹ و مانند آن، علمی بدست آورد، در برابر آن تکلیف دارد؛ ولی علمی که از ناحیه غیب به دست آمده، تکلیف نمی‌آورد.

2- سنّت خداوند چنین اقتضا می‌کند که معصومان علیهم‌السلام هم، مانند انسانهای دیگر، آزموده شده و آسیب ببینند، بنابراین نباید از این علم استفاده کنند یا به تعبیری به استفاده از آن مامور نبوده‌اند؛ البته گاهی اوقات برای یاری دین از غیب کمک می‌گرفتند؛ ولی اصل بر این بود که در جریان امور عادی از علم غیب استفاده نکنند.² (به طور کلی صلاحدید استفاده از علوم غیبی به دست خدا بوده و هرگاه خداوند بر معصومان اجازه فرماید آنان به علوم غیبی متوسل شده و آن را به کار می‌بندند).

3- امامان و پیامبران برای هدایت بشر به راه راست و زندگی متعالی و با سعادت برنگیخته شده بودند و مأمور بودند تا با یک زندگی معمولی مانند سایر افراد بشر و با بکار گیری فرمانهای خدا و دستورهای عقل، الگویی باشند تا همگان بدانند که با اتکا به عقل و پیروی از شرع می‌توان قله‌های نیک‌بختی را در نوردید. آنان برای انجام امور عجیب و رهانیدن خود از مشکلات با دست یازی به علوم غیبی و ... مبعوث نبودند. و نمی‌خواستند خوشبختی را با امور غیبی به دست آورند، بلکه تمام هدف آنان این بوده که بگویند هرکه از این دو چراغ بهره گیرد به حتم رستگار خواهد بود.

1- حجیت یعنی دلیل بودن، آنچه در دین اسلام دلیل و حجت برای تکالیف است و می‌توان به آن اعتناء و اعتماد کرد دستورات دین و فرمانهای عقل است و امور غیبی، خیالی، خرافی و خوابها و ... هیچ جایگاهی در ایجاد تکلیف و انگیزه ندارد لذا به عنوان مثال اگر از پیامبر شنیده شود که فلان کار واجب است باید انجام داد اما به فرض اگر کسی بگوید پیامبر در خواب به من گفت فلان کار واجب است، این خواب هیچ تکلیفی برای هیچ کسی نمی‌آورد و به اصطلاح "خواب حجت نیست".

2- آیت الله جوادی آملی، نسیم اندیشه